چای سیاه: گیاهی با خواص و تاریخچهای جذاب
چای سیاه یکی از پرمصرفترین نوشیدنیهای دنیا است که حدود ۵۰۰۰ سال پیش در چین شناخته شد و پس از آن در کشورهای دیگر نیز مورد مصرف قرار گرفت. امروزه چای سیاه در بسیاری از فرهنگها و مذاهب به عنوان نوشیدنی داغ، مفرح، آرامبخش و حتی دارویی محبوب است. اما چای سیاه از چه گیاهی تولید میشود و چگونه به شکل فعلی خود درآمده است؟
چای سیاه از برگ درختچه کاملیا سیننسیس (Camellia sinensis) تولید میشود. این درختچه در مناطق گرمسیر و نیمهگرمسیر رشد میکند و بسته به شرایط آب و هوایی، بلندی آن متفاوت است. برگهای این گیاه به صورت خودرو رنگ سبز دارند و با فرآیندهای مختلف تبدیل به انواع چای مانند سبز، سفید، سرگل، اولانگ و پو-ایر میشوند. فرآیندهای تولید چای شامل پلاسیدن، مالش، تخمیر، خشک کردن و بستهبندی هستند که هر کدام بر روی خصوصیات طعم، رنگ، عطر و کافئین چای تأثیر دارند.
چای سیاه نوعی چای است که برگهای آن به طور کامل تخمیر شدهاند. تخمیر فرآیند شکستن قندهای برگ چای با کمک باکتریها و قارچها است که باعث تولید الکل و اسید است. تخمیر باعث میشود که رنگ برگ چای از سبز به قرمز و سپس به سیاه تغییر کند و طعم آن قویتر و تلختر شود. همچنین تخمیر باعث افزایش مقدار کافئین در چای میشود که باعث بیدار شدن و افزایش هوش و حافظه مصرفکننده میشود.
چای سیاه دارای خواص بسیار زیاد و مفید برای سلامت بدن است. برخی از خواص چای سیاه عبارتند از:
– بهبود عملکرد قلب و عروق: چای سیاه حاوی آنتیاکسیدانهای قوی است که باعث کاهش فشار خون، کلسترول و احتمال ایجاد لخته خون میشوند. همچنین چای سیاه میتواند عروق را گشاد کند و جریان خون را بهبود بخشد.
– پیشگیری از سرطان: چای سیاه حاوی ترکیبات فنولیک است که میتوانند با رادیکالهای آزاد مبارزه کنند و آسیبهای سلولی را جلوگیری کنند. برخی از مطالعات نشان دادهاند که مصرف چای سیاه میتواند خطر ابتلا به سرطان پروستات، پستان، روده بزرگ و پوست را کاهش دهد.
– تقویت سیستم ایمنی: چای سیاه حاوی ترکیبات ضدالتهابی و ضدمیکروبی است که میتوانند با عفونتهای باکتریایی، ویروسی و قارچی مقابله کنند. همچنین چای سیاه محتوای فلوراید بالایی دارد که مفید برای سلامت دندانها و لثهها است.
– کاهش استرس و افسردگی: چای سیاه حاوی تئانین است که یک اسید آمین است که باعث آرامش ذهن و افزایش سطح سروتونین و دوپامین در مغز میشود. این هورمونها به عنوان هورمونهای خوشحالی شناخته میشوند و میتوانند احساسات منفی را کاهش دهند و خلق و خو را بهبود بخشند.
چای سیاه علاوه بر خواص درمانی، دارای تاریخچهای جذاب نیز است. چای سبز در اصل در چین شروع به تولید شده و در قرون وسطى به طور تصادفى تبدیل به چای سیاه شده است. برخى مىگویند که یکى از کارگران کارخانۀ چای در چین، بعضى از برگهاى چای را فراموش کرده بود که باعث شده بود آنها تخمیر شده و رنگ قرمزى پیدا کرده باشند. دیگرى مىگویند که یکى از قافلۀ تجارى کارخانۀ چای در هنگام حمل بستۀ چای به هولند، بستۀ چای را در کف کشتى قرار داد که باعث شده بود آب دریا به آن نفوذ کرده و فرآیند تخمیر را شروع کرده باشد.