چای سیاه: خواص، تاریخچه و روش‌های دم کردن
چای سیاه یکی از پرمصرف‌ترین نوشیدنی‌های دنیا است که از برگ‌های خشک شده گیاه چای تهیه می‌شود. این نوشیدنی دارای خواص متعددی برای سلامتی است و در طعم و رنگ آن تفاوت‌هایی با چای سبز، سفید و اولانگ وجود دارد. در این مقاله به بررسی خواص، تاریخچه و روش‌های دم کردن چای سیاه می‌پردازیم.
خواص چای سیاه
چای سیاه حاوی ترکیبات فعال شیمیایی مانند کافئین، تئوفلین، تانن، فلاونوئید، پلی فنل و آنتی‌اکسیدان است که هر کدام از آن‌ها می‌توانند خواص مفیدی برای بدن داشته باشند. برخی از خواص چای سیاه عبارتند از:
– بهبود عملکرد مغز: چای سیاه به دلیل دارا بودن کافئین و تئوفلین می‌تواند به افزایش هوش، حافظه، تمرکز و کاهش خستگی مغزی کمک کند¹.
– کاهش خطر بروز بعضی بیماری‌ها: چای سیاه به دلیل دارا بودن آنتی‌اکسیدان‌های قوی مانند فلاونوئید می‌تواند به پیشگیری از بعضی بیماری‌های مزمن مانند سرطان²، قلب و عروق³، دیابت⁴ و التهابات کمک کند.
– بهبود سلامت دستگاه گوارش: چای سیاه به دلیل دارا بودن تانن می‌تواند به تقویت عضلات روده، کمک به هضم غذا، کاهش نفخ و درمان اسهال منجر شود.
– بهبود سلامت پوست و مو: چای سیاه به دلیل دارا بودن پلی فنل و ویتامین های B و C می‌تواند به جلوگیری از پیر شدن پوست، درمان جوش های صورت، تقویت رشد مو و جلوگیری از ریزش مو منجر شود.
تاریخچه چای سیاه
چای سیاه در واقع همان چای سبز است که برگ هایش را بیشتر خشک میکنند، و این کار باعث می شود طعم و رنگ آن تغییر کند. چای سیاه از گیاه Camellia sinensis بدست می آید و اغلب با گیاهان دیگر برای ایجاد طعم های مختلف مانند Earl Grey ، مخلوط می شود.
تاریخچه چای سیاه به قرن هفتم میلادی در چین برمی‌گردد که برای اولین بار برگ‌های چای را خشک کرده و دم کرده‌اند. این نوشیدنی به تدریج در سراسر آسیا و سپس در اروپا و جهان شهرت یافت و به عنوان نوشیدنی محبوب و مفید شناخته شد. در ایران نیز چای سیاه از قرن هفدهم میلادی وارد شد و جایگزین قهوه شد. امروزه چای سیاه جزء نوشیدنی‌های ملی و فرهنگی ایران است که در همه مناسبت‌ها و فصول مورد استفاده قرار می‌گیرد.
روش‌های دم کردن چای سیاه
برای دم کردن چای سیاه روش‌های مختلفی وجود دارد که بستگی به نوع چای، زمان، دما، آب و ظروف دارد. برخی از روش‌های رایج دم کردن چای سیاه عبارتند از:
– روش ساده: در این روش کافی است ۱ تا ۲ قاشق چای سیاه را در قوری بریزید و روی آن آب جوش بریزید. بعد از حدود ۳ تا ۵ دقیقه، چای را با استفاده از صافی در فنجان ریخته و با شکر، عسل، لیمو، شیر، خامه و گلاب به دلخواه تنظیم کنید.
– روش دم‌کش: در این روش نیاز به قوری دو طبقه دارید. در طبقه پایین قوری آب جوش را بریزید و در طبقه بالا چای سیاه را بریزید. بعد از حدود ۱۰ تا ۱۵ دقیقه، آب جوش را به صورت تدریجی به طبقه بالا منتقل کنید تا با چای ترکیب شود. سپس با استفاده از صافی در فنجان ریخته و با مواد دلخواه تنظیم کنید.
– روش پخت: در این روش نیاز به قابلمه‌ای با درپوش دارید. در قابلمه آب و شکر (حدود ۱ قاشق برای هر فنجان) را بر حسب تعداد فنجان‌های مورد نظر بریزید و به جوش بیاورید. سپس حرارت را کم کنید و چای سیاه (حدود نصف قاشق برای هر فنجان) را به آب اضافه کنید و ادامه دهید. بعد از حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه، قابلمه را از روی حرارت بردارید و درپوش را باز کنید. بگذارید چای سیاه کمی خنک شود و سپس با استفاده از صافی در فنجان ریخته و با مواد دلخواه تنظیم کنید.